УЛС ТӨР СУДЛААЧ АНЖЕЛО ПАНЭБИАНКО

Анжело Панэбианко (1948 оны зургаадугаар сарын 11, Болон) – Италийн улс төр судлаач, нийтлэлч, либерал улс төрийн үзэл санааг талархагч нэгэн.

1967 онд Болонд лицей сургууль төгсч, 1971 онд Болоны их Сургуулийн улс төр судлалын салбарыг дүүргээд дараагийн жил нь Жон Хопкинс Их Сургуулийн дэргэдэх Болоны Төвд зэрэг хамгаалсан. Өөрийн судалгааг Харвардын Их Сургууль, Бэркли дахь Калифорнийн Их Сургууль, Лондонгийн Эдийн Засгийн Сургуульд хийсэн байна. 1977 онд “Шинэ радикал хүчнүүд” нэрт хамтын бүтээлийг зохиоход гар бие оролцсон. 1985-1990 онуудад Il Mulino сэтгүүлийн редакцийн зөвлөлийн, 1991-1996 онуудад тус сэтгүүлийн удирдах зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд орж ажилласан.

1989 оноос Болоны Их Сургуульд улс төрийн шинжлэх ухаанаар хичээл заах болсон.

90-ээд оны үед Болоны Их Сургуулийн номын сангийн эрхлэгчээр ажиллахын зэрэгцээ Форли арал дахь Болоны Их Сургуулийн харьяа Робэрто Руффилло Улс төрийн Шинжлэх Ухааны Сургуулийг үүсгэн байгуулсан. 1991-1995 онуудад Улс төрийн шинжлэх ухаан, олон улсын харилцааны хөтөлбөрийн даргаар ажилласан байна.  

Италийн их, дээд сургуулийн сургалтын арга барил, хөтөлбөрийг шинэчлэх ажилд идэвхтэй оролцож байсан.

Болоны Их Сургуульд улс төрийн шинжлэх ухаанаар багшлахын зэрэгцээ Милан дахь Вита Салют Сан-Раффаэл Их Сургуульд геополитик, улс төрийн бодлогын онолоор хичээл зааж байна.

Анжело Панэбианког алдар хүндийн оргилд хүргэсэн бүтээл нь 1988 оны олны хүртээл болсон “Улс төрийн намууд: Зохион байгуулалт ба эрх мэдэл” (Modelli di partito. Organizzazione e potere nei partiti politici: Political Parties: Organization and Power: Политические партии: Организация и власть) нэртэй зохиол юм. Уг бүтээлдээ 1960, 1970-аад оны үеийн Америк, Европын орнуудын намуудын хөгжлийн ерөнхий хандлагыг судлаад нам түүхэн хөгжлийн явцдаа олон түмний бюрократ, сонгуулийн мэргэшсэн гэсэн хоёр хэлбэрийг дамжин иржээ гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн. Намын бүтцэд мэргэшсэн менежер, экспертүүдийн нөлөө өсөн нэмэгдэж, үүнийгээ дагаад зохион байгуулалт нь цэвэр техникийн шинжтэй болсон (Panebianco, 1988, хууд. 232). Эдгээр онцлогийг тусгасан сонгуулийн мэргэшсэн нам гэх зохион байгуулалтын шинэ хэлбэр ч үүсч байгааг онцолсон байдаг (Panebianco, 1988, хууд. 264).

 Түүний үзсэнээр, сонгуулийн мэргэшсэн нам нь 1. Улс төр, захиргааны гэхээсээ илүү техникийн шинжтэй хөлсний менежерүүдийн нөлөө өссөн: 2. Намын дотоод зохион байгуулалт суларч, сонгогчидтой шууд харилцах болсон: 3. Намын удирдлага мэргэшсэн шинжтэй болсон: 4. Гишүүдийн татвараар бус, сонирхлын бүлэг, олон нийтийн байгууллагаас санхүүжих болсон гэсэн дөрвөн үндсэн онцлог шинжтэй (Panebianco, 1988, хууд. 264) гэжээ. Сонгуулийн мэргэшсэн намд бюрократ улс төрийн эрх мэдлийн төлөөлөх төв байхаа больж, дүрэм журмыг хэрэгжүүлэгч цэвэр захиргааны бүтэц болж хувирдаг байна (Panebianco, 1988, хууд. 233). Ийм хэв шинжийн намд үндсэн эрх мэдэл цөөн тооны манлайлагчдын гарт төвлөрдөг (Panebianco, 1988, хууд. 229).

Панэбионкагийн бүтээлд туссан өөр нэг санаа нь улс төрийн намын төлөвшилтийн тухай асуудал юм. Намын төлөвшилтөд дараах гурван хам хүчин зүйл нөлөөлдөг байна. Үүнд: 1. Нам үүсгэн байгуулах санаачлага орон нутаг, төв хоёрын алинаас гарч байгаа: 2. Ямар нэг хүчний эсвэл өөрийн боломж, бололцоонд тулгуурлаж бий болсон уу: 3. Нам харизматик манлайлагчтай эсэх орно.

Харизматик манлайлалгүй байх, дотооддоо хүлээн зөвшөөрөгдсөн байх нь намын төлөвшилтөд эерэгээр нөлөөлдөг байна. Гэхдээ Панэбионка намын эдгээр шинж хувь тэнцүүлсэн сонгуулийн тогтолцоотой парламентын засаглалын үед илэрхий давамгай ажиглагдаж байгааг онцолсон байна (Panebianco, 1988, хуудсд. 50-55).

Судлаачтай холбогдох цахим шуудангийн хаяг: angelo.panebianco@unibo.it

Эх сурвалж

Panebianco, A. (1988). Political Parties: Organization and Power. Cambridge: Cambridge University Press.